Acil barınma ihtiyacını karşılamak için depremzedelerin kullandığı çadırlara mahremiyet, depolama, barınma gibi işlevlere yönelik daha fazla alan kazandırmak üzere Çadırlara Ek Yaşam Alanı Modülü tasarımı çalışıldı.

Normal şartlar altında, 3 ile 6 ay arasında süreli bir geçici barınma birimi olan afet çadırlarının daha uzun süre kullanılması durumu değerlendirildi. Yerleşkede yapılan analizler ve gerçekleştiren görüşmeler sonucunda alanda bulunan çadırların tipolojileri ve yerleşim düzenlerine dair veriler alındı.
Bu doğrultuda bölgedeki yaşamı iyileştirmek amacıyla çadırlara eklemlenen ve özellikle çocuklara hizmet etmesi düşünülen modüller tasarlandı. Bölgeye yerleşmiş çok sayıda çocuğun çalışma ve oyun zamanları için güvenli mekânlar oluşturulması hedeflendi.Yaşanan travmayı hafifletmek ve özel mekânlara duyulan ihtiyacı karşılayabilmek adına çok işlevli 6 birim tasarlandı.

Birimlerin acil barınma evresinden sonra da bir araya getirilerek yeniden kullanılabilmesi önemsendi. Tasarlanan modüller, alandaki acil barınma işlevinin ardından dönüşerek geçici konut evresine geçiş sürecinde kente entegre olabilecek biçimde geliştirildi. Bu birimler sahada bulunan OSB, MDF, palet, membran gibi malzemelerle, herkesin uygulayabileceği yapım yöntemlerine uygun olarak tasarlandı. Asgari şartlarda tasarım yapmanın deneyimlendiği bu projede, yapılan saha çalışması sonucunda yaratıcı ve pratik çözümlere ne kadar ihtiyaç duyulduğu bir kez daha ortaya çıktı.

Çadırların oluşturduğu ara mekânları işlevlendirebilmek üzere yapılan planimetrik vaziyet analizi sonucunda, çadırların arka arkaya, yan yana, ortogonal ve rastgele olmak üzere 4 farklı yöntemle bir araya geldiği gözlemlendi. Her bir senaryoya özgü farklılaşabilecek şekilde tasarlanan modüller için olası yangın ve su baskınlarını önlemek amacıyla drenaj hattı, çadır arası mesafesi gibi kıstaslar belirlendi.

Programın omurgasını oluşturan Araştırma Tabanlı Tasarım Stüdyosu, geleneksel mimari stüdyo pratiklerinin sınırlarını aşarak, güncel kentsel sorunlara disiplinler arası bakış açısıyla yaklaşıyor.

2023 Bahar Dönemi’nde “Araştırma Tabanlı Tasarım Stüdyosu”nda, katılımcılarımız, Buşra Al ve Emre Demirtaş yürütücülüğündeki stüdyoda, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler ardından bölgedeki ihtiyaçlara odaklandı.

Toplumsal krizle sonuçlanan 6 Şubat Kahramanmaraş depremi gibi afetlerde öncelikle asgari ihtiyaçların çözülmesi, sonrasında geçici barınma, geçici konut ve kalıcı konut evresine de evrilebilecek esnek bir yapı modeli olarak çekirdeğin yanına eklemlenen eklenti modülleri de tasarlanmıştır.

Sanitärzelle (sıhhi hücre) fikri bu projenin ana fikrini oluşturmaktadır. Asgari standartlar ve çevresinde oluşan, dönüşen esnek bir tasarıma gidilmiştir. Projemizin de adını oluşturan ‘Duvar’, bu asgari standartlar bünyesinde barındıran tesisat duvarı bizim ana çekirdeğimizi oluşturmaktadır. İlk aşamada sahada temeli hazırlanan bu sistemin, fabrikada hazır olarak üretilerek yerine yerleştirilmesi ve modüler sistemde bu çekirdeğe eklemlenen modüllerden meydana gelmektedir.

Yapı üretiminin endüstrileşmesinde ileri bir gelişme düzeyini gösteren modüler yapılar, bir yapının standartlaştırılmış bileşenlerinin fabrikada üretilmesini ve sahada kurulumunu içermektedir.

Böylece hazırlık aşamasını içeren sahadaki çalışmalar devam ederken, aynı anda modüllerin üretimi fabrikada gerçekleştirilebilmektedir. Bu durum, finansman ve denetim maliyetlerini düşürerek, yapıların daha erken kullanılmaya başlanmasına izin vermekte ve çok daha kısa bir yapım süreci sağlamaktadır. Mekânlarda kullanılan donatılar kullanım açısından esnek tasarlanarak, mekânların farklı işlevle çoklu kullanımlarına olanak verilmekte ve iç mekân düzenlemelerinde kullanıcı sayısına göre mekân düzeninde değişiklik yapılabilmektedir. Yaşam mekânında, esnek donatılarla yeme, oturma ve yatma işlevleri gerçekleştirilebilmektedir.

Barınma krizinin en önemli konulardan biri olan bu dönemde atıl yapı stoku göz önünde bulundurulduğunda Heidegger’den yola çıkarak barınmanın bir çatı ve dört duvardan ibaret olmadığını, atıl ile barınmayı birlikte irdeleyerek bir sistem tasarımı önerilmiştir. Bu sistem tasarımında sosyolojik parametreler göz önünde bulundurularak TDK’nın sosyal konut kavramının sadece düşük bütçeye yönelik tanımına ithafen dejavantajlı bireyler öncelikle düşünülmüştür. Hem atıllık olgusunun iyileştirilerek yaşatılması hem de atıl ve barınmanın karşılaşması bilinçli olarak yapılmış iki temel probleme çözüm arayışı yoluna gidilmiştir. Bu tasarımda önerilen sistem dönüşüm, kentsel akupunktur, işgal komünleşebilme ve problemlere karşı birleşebilme açısından provokatif bir eylem olarak düşünülmelidir.

Gündelik pratiklerde kendini bostan, seyir terası gibi kamusal bir deneyim merkezi olarak var eden ‘atıl’ su kulesi tasarımının barınma krizinin patladığı senaryolarda kendini bir yaşam ve barınma alanı olarak dönüştürebileceği bir sistem olarak tasarlanmıştır. Bireylerin dönüşebilen strüktür ismi verilen strüktürlere yaşam birimleri eklemlenerek yaşam birimlerinde barındığı sırada bir yandan deneyim merkezi olan ‘atıl’ su kulesinin sürekli devinim halinde olan mekanizmasının bir parçası olması hedeflenmiştir. Dönüşen -İSKİ Ofisi- alanın tam merkezinde bulunan burada yaşamaya başlayan komünün servis birimi olarak düşünülmüştür. Kuleye eklenen strüktürler, strüktürlere eklenen yaşam birimleri, sokağın işgali, işgalin ortasındaki bir servis birimi buradaki dönüşümü barınma ve sosyal konut açısından sürdürülebilir kılırken komünleşme adına olumlu bir sirkülasyon ve sistem bütününe hizmet ediyor.