Tuğba Tekben
İstanbul’un Savunması: Eko-Politik Bir Rota Olarak Çakmak Hattı
Büyükçekmece ile Durusu Gölleri arasında İkinci Dünya Savaşı yıllarında inşa edilen, Çakmak Askeri Savunma Hattı’nın kalıntıları dağınık bir şekilde bulunmaktadır. Çoğunlukla görmezden gelinseler de, savaşın bir hatırlatıcısı olarak hala ayaktadır. Bu ağır gri kütleler, zaman katmanlarının nasıl birbirine bağlandığını, geçersiz kılındığını ortaya koyar. Savunma hatlarının amacı, kendi içinde bir sınır tanımlayan kesintisiz bir kenar oluşturmaktır. Çakmak Hattı’nın sınırı artık çoğu yerde görünmese de; yeni yapılmış yollar ve tarım yolları ile sığınakların izini sürmek mümkündür. Hattın konumu, bölgenin ekolojik ve kültürel kırılganlığı, 10 kilometre doğusunda yer alan ve çevredeki değişimi her geçen gün arttıran “Kanal İstanbul Projesi” bir karşı kültür olgusu uyandırmaktadır. Çakmak Hattı’nın altında yatan ekolojik potansiyel, bu sorunlara yüzleşerek farkındalık yaratmak, eko-politik direniş için bir platform oluşturmak, olumlu çevresel müdahaleleri tanıtmak ve yürütmek, mevcut sorunları çözmek ve uygun olmayan yaptırımlara karşı direnmektir. Bu projenin ana hat olarak ele aldığı rota, 58 kilometre uzunluğundadır. Çakmak Hattı’nın dokuz yüz yirmi üç sığınağı ve rota üzerinde yapılan küçük ölçekli müdahaleler Çakmak Hattı Eko-Politik Rota haritasında işaretlenmiştir.