Cumartesi Aurası: Sinan Niyazioğlu “Alfabe ve Matbuat”
Kayıt için tıklayın.
ALFABE VE MATBUAT
Türkiye’de Alfabe Devrimi ve Matbuat Rejimi 1928-1939
Türkiye’de 1 Kasım 1928’de kabul edilen Alfabe Devrimi, Arap harfli Türkçe yazı sistemine oranla okumayı ve yazmayı kolaylaştırmasının yanı sıra, siyasal retoriğini Osmanlı geçmişinden kopuş üzerinden tanımlayan Erken Cumhuriyet modernleşmesinin yeni yüzünü oluşturdu. Yeni alfabeyle okuma yazma eğitimi seferberliğinde Millet Mektepleri, ülkede millî matbuat kültürünün oluşturulmasında ise Matbuat Umum Müdürlüğü idaresinde 1934’te yapılandırılan matbuat rejimi etkin rol oynadı.
Erken Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde matbuat rejimi, 1930’larda Avrupa, ABD ve Sovyetler Birliği’nde yürütülen matbuat rejimlerindeki gibi siyasal iktidarların denetimine giren resmî ve hususi yayımcılığı merkezi politikalarla şekillendirmesi ve kırsal bölgelere ulaşabilen yayın faaliyetleriyle resmî modernleşme ideolojisini kitlelere benimsetmesi açısından etkili bir kültür yönetimiydi. 1930’larda sosyalist, faşist veya liberal rejimlerin kitle iletişiminde ve eğitim politikalarında etkin rol alan matbuat rejimlerinin ortak hedefi, resmî modernleşme ideolojisini toplumsal kültüre dönüştürebilmekti.
Alfabe ve Matbuat, Erken Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde ulusun inşası söyleminin, alfabe kitaplarından resmî propaganda yayınlarına uzanan geniş ölçekteki matbuat ürünleriyle somutlaştırılmasının ve kitlelere aşılanmasının on yıllık siyasetini tahlil ediyor. Bu söyleşi, Türkiye’de millî yazılı kültürü belirleyen Alfabe Devrimi’nin ve millî matbuat kültürünü biçimlendiren matbuat rejiminin gelişim süreçlerini, Türkiye’nin komşusu ve müttefiki olan siyasal rejimlerle 1920’li ve 1930’lu yıllarda kurduğu kültürel ilişkiler üzerinden karşılaştırarak ele almayı ve iki dünya savaşı arasında Türkiye’deki uluslaşma siyasetinde öne çıkan millî matbuat kültürünü yeniden değerlendirmeyi öneriyor.
Sinan Niyazioğlu
Grafik tasarım tarihçisi, basılı mecra temelli görsel arşiv uzmanıdır. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakütesi Dekanı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Grafik Tasarım Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Grafik Tasarım Bölümü öğretim üyesidir.
Grafik Tasarım Tarihi, Tasarım Okumaları, Medya Okumaları derslerini yürütmektedir. Viyana Devlet Güzel Sanatlar Akademisi 2010, Halle Tasarım Fakültesi 2013 ve Augsburg Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Tasarım Fakültesi’nde 2007, 2014 ve 2019 yıllarında konuk hoca olarak ders vermiş ve sergi projeleri düzenlemiştir.
Görsel propaganda tarihi, grafik tasarım tarihi ve görsel kültür tarihiyle ilgili tematik arşiv sergilerinde küratör olarak görev alan Sinan Niyazioğlu’nun kitap ve makaleleri arasında; JDPA: Journal of Decorarive Arts and Propaganda, Türkiye sayısı Wolfsonian 2015, İroni ve Gerilim: İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İstanbul’da ve Ankara’da Savaş Algısı VEKAM 2016, Komik ve Tipik: Wilhelm Busch ve Çizgi Roman Dünyası Almanya Federal Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği 2018, The Political Portrait: Leadership, Image and Power, Türkiye Bölümü Routhledge 2020 yer almaktadır.
Sinan Niyazioğlu, Uluslararası Tasarım Tarihçileri Topluluğu tarafından iki yılda bir düzenlenen ICDHS: International Conferences on Design History and Studies Sempozyumları’nın 2014 Averio, 2016 Taipei, 2018 Barselona ve 2020 Zagrep Bilim Komitesi Üyeleri arasında yer almıştır. Priştina, Zagrep, Batum ve Tiflis’in kent kütüphaneleri, arşiv merkezleri ve sanat akademilerince düzenlenen Balkanlar ve Kafkaslar’da görsel kültür tarihi yazımı ve görsel arşiv çalışmalarıyla ilgili uluslararası çalıştay ve seminerlerde görev alan Sinan Niyazioğlu, merkezi Londra’da bulunan Design History Society üyesidir.
Cumartesi Aurası
Cumartesi Aurası, İstanbul Mimarlık ve Şehircilik Araştırmaları Akademisi – AURA İstanbul’un Sertifika Programı kapsamında, program katılımcılarına yönelik düzenlenen disiplinler arası nitelikteki konferans dizisidir. Mimarlık, şehircilik, sanat, edebiyat, teknoloji ve felsefe dallarında tartışma, buluşma ve farkındalık ortamı oluşturmayı hedefler.
2017 yılından bugüne herkesin katılımına açık ve ücretsiz olarak düzenlenen Cumartesi Aurası, 2020 yılı Nisan ayı itibariyle dijital platformlarda gerçekleşmektedir.
Cumartesi Aurası etkinlik arşivine ulaşmak ve AURA İstanbul Youtube kanalı üzerinden izlemek için tıklayın.