Serra Utkum İkiz
Bilinmeyen Bölgelere Bir Yürüyüş: Kuzey İstanbul’un Değişimini Yerden Okumak
Araştırma İstanbul’un kuzeyine gerçekleştirilen yukardan değil içerden bir bakış ile periferiyi tartışmaya açan bir eleştirel yürüyüştür. Yakın zamanda inşa edilen ya da inşa edilmesi planlanan projelerin kuzey bölgelerde meydana gelen değişime ve süreci, doğal olan ve insan yapımı arasındaki dinamik ilişkilerin gözlemlenmesini kapsamaktadır. Bu bölgeleri keşfetmek için başlangıçta yürüyüş metodolojisi kullanarak, ardından kişisel deneyime ve mekânsal verilere dayalı olarak haritalamalarla ortaya çıkan ilişkileri araştırmak amaçlanmıştır. Bölgenin belirsizliği coğrafi ve akademiktir. Kuzey İstanbul, şehrin daha az deneyimlenen bir bölgesidir. Bu nedenle de daha az keşfedilmiş bir bölgesi olma özelliğini taşımaktadır.
Araştırmada, Kuzey İstanbul’u tartışmak kadar tanımak istenmiştir. Bunun için, Kuzey İstanbul’un mekânsal gelişimine bir bakış atılarak yürüyüşün arka planı oluşturulmuş ve odak alanı seçilmiştir. Kuzey İstanbul’un araştırma alanı olarak seçilmesinin nedeni; İstanbul’un az pratik edilen bir bölgesi olması ve Yeni İstanbul Projelerinin gerçekleşmesi durumunda yok olacak bir alan olmasıdır. Kuzey İstanbul dediğimiz bölgeden örneklem olarak Tayakadın, Yeniköy, Terkos, Karaburun kapsayan alan seçilmiştir. Araştırma içerisinde, yerden elde edilen ve kuzey İstanbul’un değişiminin plan ölçeğindeki süreci göz önünde bulundurularak, projelerin coğrafyayı ve yereli nasıl şekillendirdiği üzerinde durulmuştur.
“Yürüyüş” bölümünde, kuzey İstanbul’u tanımak, anlamak ve tartışmak için kullanılan eleştirel yürüyüş kavramı ve metodolojisine odaklanılmıştır. Yürümek ve mekânsal değişim arasındaki ilişkiler temel olarak verilmiştir. Yürümenin sadece bir yerden bir yere gitmek için yapılan bir eylem olmasından öte, kentle, düşünmeyle ve eleştirmeyle olan ilişkisi tartışılmıştır.
“Haritalama” bölümünde yürümek ve haritalama arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Bu bölümde, üst ölçekten bakmak ve insan ölçeğinden deneyimlemek arasındaki ilişki, karşıtlıklar ve beraber kullanılmasının yaratacağı durumlar tartışmaya açılmıştır. Üst ölçekte varmış gibi konuştuğumuz mega projeler ve bunların söylemsel varlıklarının yere ve yerelin eylemlerine nasıl etkilediği haritalar ve yürüyüşler ile düşünülmeye çalışılmıştır. Bu araştırma kapsamında ortaya çıkan, deneyimsel ve eleştirel haritalama metodolojisi olarak “Karşıtlıklar ve Çarpışmalar” başlığı altında ortaya çıkan haritalar; yürüyüş haritaları ve yürüyüş atlasları olarak tanımlanmaktadır.